4 khái niệm căn bản về quyền sở hữu trí tuệ cần biết

Quyền sở hữu trí tuệ là một trong những quyền quan trọng nhất đối với quá trình sáng tạo trong thời đại mới. Thế nhưng vì quá trình sáng tạo là vô cùng phức tạp nên cũng kéo theo việc quyền sở hữu trí tuệ bảo vệ nó phức tạp không kém. Để có thể hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, bạn hãy làm quen với 4 khái niệm căn bản được trình bày dưới đây trước.

1. Quyền sở hữu trí tuệ là gì?

Sở hữu trí tuệ, hay có khi còn gọi là tài sản trí tuệ, là những sản phẩm sáng tạo của bộ óc con người. Theo điều 2 của Công ước Stockholm về thành lập tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới, quyền sở hữu trí tuệ được định nghĩa là các quyền liên quan tới tác phẩm văn học, âm nhạc, sự biểu diễn của các nghệ sĩ, phần mềm máy tính, phát minh, sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp,…

Tất cả các tài sản trí tuệ này đều cần được bảo hộ và bảo vệ bởi pháp luật để tránh việc sao chép, trộm cắp bất hợp pháp và sử dụng vào mục đích kiếm lợi nhuận.

Quyền sở hữu trí tuệ giúp bảo vệ các tài sản trí tuệ của con người

2. Quyền tác giả là gì?

Quyền tác giả (hay còn gọi là bản quyền hay tác quyền) là một dạng quyền sở hữu trí tuệ dành cho tác giả đối với tác phẩm người đó tạo ra. Quyền tác giả được dùng để bảo vệ các sáng tạo tinh thần có tính chất văn hóa (chẳng hạn như các bài viết về khoa học hay văn học, sáng tác nhạc, ghi âm, tranh vẽ, hình chụp, phim và các chương trình truyền thanh…) không bị vi phạm bản quyền. Đây là dạng quyền sở hữu trí tuệ không cần phải đăng ký và thuộc về tác giả khi một tác phẩm được ghi giữ lại ít nhất là một lần trên một phương tiện lưu trữ. Quyền tác giả thông thường chỉ được công nhận khi sáng tạo này mới, có một phần công lao của tác giả và có thể chỉ ra được là có tính chất duy nhất.

Sách là một trong các dạng tài sản trí tuệ được bảo hộ tác quyền phổ biến nhất

3. Quyền sở hữu công nghiệp là gì?

Các quyền sở hữu công nghiệp (chẳng hạn như bằng sáng chế, logo, thương hiệu, kiểu dáng công nghiệp, bí quyết,…) là dạng quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến hoạt động kinh tế. Các quyền này đảm bảo cho tính sở hữu hoàn thiện của một sản phẩm tạo ra và từ đó ngăn ngừa các tranh chấp kinh tế có thể xảy ra trên thị trường.

Về căn bản các tác phẩm có liên quan đến văn hóa cũng có thể đem lại giá trị kinh tế,  được mua bán trên thị trường và có các quyền sở hữu công nghiệp. Tuy nhiên, bản quyền hay quyền tác giả đặc biệt hơn các quyền sở hữu công nghiệp ở chỗ chúng còn đảm bảo quyền nhân thân của tác giả hay nói cách khác là đảm bảo uy tín, danh dự của tác giả gắn với tác phẩm của mình.

4. Đăng ký quyền sở hữu trí tuệ là gì?

Đăng ký quyền sở hữu trí tuệ để khẳng định quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả và các quyền sở hữu công nghiệp. Đây là cách đơn giản và trực tiếp nhất để tác giả chứng minh sự sở hữu trí tuệ của mình đối với tác phẩm, cũng như giúp phía cơ quan chức năng dễ dàng lưu trữ và kiểm soát hơn. Việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ là bước căn bản để tiến hành bảo hộ sở hữu trí tuệ khi có các vấn đề phát sinh.