Bảo vệ thương hiệu, việc cần làm ngay

Trong một chuyến sang công tác tại Mỹ, tập đoàn Cadtrak, Đài Loan, chuyên kinh doanh thiết bị công nghệ mạng, đã tiến hành làm thủ tục chuyển nhượng thương hiệu tại thị trường nước này cho các đối tác kinh doanh với giá khoảng 100.000 USD/đối tác trong vòng ba năm.

Tuy nhiên, khi các thủ tục thực hiện còn đang ở giai đoạn thương thảo và bàn đàm phán, thì Cadtrak mới “bật ngửa” khi được thông báo rằng công ty Sign Field Corp. ,Mỹ, một trong những đối tác lâu năm của Cadtrak, đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu sản phẩm của Cadtrak tại Mỹ từ trước đó khá lâu.

Sau đó, Cadtrak phải nhờ các luật sư tiến hành nộp đơn khiếu nại và đưa ra những bằng chứng quan trọng chứng tỏ sở hữu bản quyền nhãn hiệu sản phẩm của mình là chính đáng. Trong số các bằng chứng có giấy phép kinh doanh của Cadtrak được cấp vào năm 1980 tại Đài Loan, các nhãn hiệu của Cadtrak và biển hiệu đã được sử dụng tại Đài Loan, danh sách gần 400 cửa hàng hoạt động theo hợp đồng nhượng quyền kinh doanh của Cadtrak ở Đài Loan và các thị trường nước ngoài. Ngoài ra còn có báo cáo doanh thu ròng hàng năm từ việc bán sản phẩm và nhượng quyền kinh doanh của Cadtrak từ năm 1997 đến năm 2003.

Thế nhưng trường hợp tương tự như Cadtrak không phải là hy hữu. Đã có không ít các công ty phải đương đầu với vấn đề bản quyền và phải vất vả lắm họ mới có thể đòi lại được quyền sở hữu nhãn hiệu hợp pháp. Hồi thập niên 1990, Panasonic cũng bị một công ty tại Mỹ nộp đơn xin sở hữu bản quyền nhãn hiệu trước thời điểm hãng này nộp đơn cho phía Mỹ. Rất may, nhờ sự đấu tranh rất tích cực với sự giúp đỡ của các luật sư có kinh nghiệm cùng những bằng chứng có tính thuyết phục cao, Panasonic đã giành lại được quyền sở hữu và sử dụng … cái tên của chính mình.

Thông thường, các công ty hay cá nhân lấy cắp nhãn hiệu, thương hiệu và tên miền đều nhằm vào mục đích trục lợi cá nhân. Bởi vì, như chúng ta đều biết, đăng ký một tên miền chỉ mất vài chục USD, song khi bán lại thì chắc chắn cái giá phải là hàng ngàn USD; còn đăng ký sở hữu một nhãn hiệu hay thương hiệu chỉ mất chi phí chừng 1200- 1500 USD, nhưng nếu mua lại phải tốn khoảng 50 ngàn đến hàng trăm ngàn USD, tuỳ vào kết quả thương lượng giữa hai bên.

Về tên miền trên mạng Internet, nhiều doanh nghiệp đã sớm có ý thức trong việc đăng ký và bảo vệ, nhưng riêng đối với sở hữu thương hiệu và nhãn hiệu thì vấn đề rắc rối hơn nhiều, nhất là với các thương hiệu uy tín, bởi thương hiệu là một trong những yếu tố kinh doanh quan trọng bậc nhất, không thể thay đổi một sớm một chiều được. Điều khó cho các công ty là những người vi phạm sở hữu thương hiệu hay sở hữu bản quyền nhãn hiệu hàng hoá thường lại chính là các đối tác kinh doanh của họ. Những đối tác này đã có thời gian khá dài tìm hiểu về công ty, nắm bắt được các điểm mạnh và điểm yếu của công ty, sau đó họ mới “xuất chiêu” lấy cắp sở hữu bản quyền thương hiệu.

John Ascock là một luật sư uy tín của hãng W&K, công ty tư vấn luật có nhiều kinh nghiệm trong các vụ kiện về tranh chấp bản quyền, hãng đã từng giúp Panasonic “lấy lại công bằng” về sở hữu bản quyền nhãn hiệu và thương hiệu hợp pháp. Hiện W&K đang tư vấn về bản quyền cho hàng loạt các công ty đang muốn xâm nhập vào thị trường Mỹ. John Ascock cho biết: “Cách tốt nhất để không bị “vấp” về bản quyền là ngay khi tính đến kế hoạch kinh doanh ở thị trường mới, các công ty nên quan tâm ngay đến việc đăng ký sở hữu công nghiệp cho các sản phẩm, hàng hoá của mình ở thị trường đó”. Hiện nay, W&K đang tiếp nhận hàng loạt đơn của các công ty lớn từ Nhật và châu Âu… để giúp các công ty này đăng ký sở hữu bản quyền tại Mỹ. “Thời gian cấp bản quyền thương hiệu, nhãn hiệu có thể kéo dài đến hai năm, tuỳ vào hồ sơ có các trở ngại về pháp lý, vào từng nhãn hiệu thương hiệu cụ thể (liệu có đang ở trong tình trạng bị tranh chấp và khiếu kiện hay không). Do đó, các công ty càng không nên chậm trễ”- John nói.

Còn Adam Synee, phó giám đốc điều hành tập đoàn chuyên sản xuất mỹ phẩm Decostic, Australia, thì nói: “Decostics đã chi khoảng 420.000 USD cho việc đăng ký hàng loạt các nhãn hiệu của mình tại thị trường Mỹ. Hiện nay, mọi việc đang tiến triển thuận lợi và việc đăng ký sở hữu công nghiệp sẽ có tác dụng hỗ trợ mạnh mẽ cho hoạt động quảng bá và đưa các sản phẩm của Decostic vào thị trường Mỹ ngày một nhiều hơn”.

Từ sự quan trọng của thương hiệu, việc bảo vệ và đăng ký quyền sở hữu công nghiệp đã được các công ty “thức thời” đặt lên hàng đầu trong các chiến lược xâm nhập thị trường nước ngoài. Hầu hết các nước trên thế giới đều có cơ quan đăng ký và bảo vệ nhãn hiệu cho sản phẩm trong nước, ngoài nước. Riêng EU ban hành một chỉ thị cho phép sử dụng thương hiệu của liên hiệp châu Âu. Mọi công ty đều có thể đăng ký bảo hộ cho mình một nhãn hiệu riêng.

Việc bảo vệ nhãn hiệu đã được đăng ký hoặc đã sử dụng ở các quốc gia khác nhau sẽ mang những đặc điểm khác nhau, phụ thuộc vào luật pháp của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, hầu hết các nước đều quy định người đăng ký trước sẽ được công nhận là người chủ sở hữu của thương hiệu. Ngoài ra, một số quốc gia còn đòi hỏi nhãn hiệu phải được đăng ký và sử dụng liên tục thì mới được bảo vệ như: Bolivia, Pháp và Đức. Trong khi đó, có những quốc gia vẫn bảo vệ quyền sở hữu nhãn hiệu mặc dù chúng không được đăng ký để trở thành thương hiệu. Như vậy, quyền sở hữu nhãn hiệu được đặt trên cơ sở ưu tiên sử dụng. Các nước áp dụng luật này là Canada, Ðài Loan, Philippines, Mỹ và một vài quốc gia khác. Một số nước khác thì chọn biện pháp dung hòa giữa hai cách làm trên, ví dụ như ở Israel, cả người đăng ký trước và người sử dụng trước đều có quyền sử dụng chung nhãn hiệu.

Chúng ta hãy điểm qua các hiệp ước quốc tế quan trọng trong vấn đề bảo vệ thương hiệu đã được nhiều quốc gia biểu quyết thông qua:

– Hiệp ước quốc tế về bảo vệ tài sản công nghiệp: Theo hiệp ước này, mỗi quốc gia phải có trách nhiệm bảo vệ nhãn hiệu của các nhà sản xuất trên các quốc gia thành viên. Có trên 70 quốc gia cùng thỏa thuận hiệp ước này, kể cả phần lớn các nước Tây Âu và Mỹ.

– Hiệp ước Madrid về đăng ký nhãn hiệu quốc tế: Theo quy định, một người đăng ký sở hữu nhãn hiệu ở một nước này thì xem như đã nộp hồ sơ đăng ký tại các quốc gia thành viên của hiệp ước. Hiện hiệp ước này có 20 quốc gia thành viên.

– Tương tự có Hiệp ước Liên Mỹ áp dụng cho các nước thành viên ở Tây bán cầu.

Sau cùng, chắc hẳn nhiều người không biết hàng năm Coca-Cola đã phải chi phí đến hơn 100 triệu USD để bảo vệ nhãn hiệu các sản phẩm của mình. Một bộ phận các chuyên gia nhãn hiệu nổi tiếng của Coca-Cola luôn nghiên cứu, tìm hiểu xem mặt hàng nào có dấu hiệu vi phạm nhãn hiệu của Coca-Cola hay không. Quả thật, để an toàn, các công ty phải thường xuyên tự mình cảnh giác trước những hành vi bắt chước hoặc ăn cướp một cách trắng trợn đối với các nhãn hiệu đã được xuất khẩu ra nước ngoài, đó là việc kinh doanh hàng giả, hàng nhái.

Rõ ràng con đường xâm nhập thị trường nước ngoài trên bình diện sở hữu công nghiệp luôn khá cam go. Qua bài học của nhiều công ty, bạn nên rút ra cho mình những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để một mặt không bị “giật mình” trước hành vi xâm phạm bản quyền thương hiệu, mặt khác nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Sưu tầm